کوله پشتی ۹۸

کوله‌پشتی ۹۷

این مطلب در ویرگول من منتشر شده است.

۱. فرض کنید کوله‌پشتی دارید که قرار است در آن تجربیاتی را از سال ۹۷ بگذارید و با خود به سال ۹۸ ببرید. تجربیات مثبتی که همراه داشتن آنها به شما کمک می‌کند نسبت به سال قبل فردی توانمندتر بشوید. در کوله‌ی خود چه تجربیاتی را قرار می‌دهید؟

بیشتر خواهم خواند؛ وبلاگ، کتاب، مجله. من تا قبل از امسال بخش زیادی از بودجه‌ی خواندنی‌هایم را به کتاب‌هایی اختصاص داده بودم که یا نمی‌فهمیدم داستان چیست و یا برای فهم، هر کتاب مدت خیلی زیادی از من زمان می‌گرفت. بدون شک تأثیر این کتاب‌ها برای من آنقدر زیاد بوده است که حرفی در آن نداشته باشم، اما لزومی هم ندارد تمام سهم را به خود اختصاص دهند. می‌توانم ترکیبی از رمان، فلسفه، کتاب‌های مربوط به مدیریت، برنامه‌نویسی و ریاضیات را انتخاب کنم و سفره‌ی خوانش از این درویشی کمی میل به سمت قورمه‌سبزی کند :دی. سرچ‌ها و وبلاگ‌هایی که خواهم خواند نیز حول همین تغییر خواهند چرخید.

۲. برای حرکت در مسیر زندگی باید سبک و چابک بود. چه مواردی را از کوله‌ی خود خارج می‌کنید که در سال ۹۷ باقی بماند و شما سبک‌تر حرکت کنید؟ چیزهایی که از کوله‌ خارج می‌کنید مثلا می‌تواند تجربیات ناخوشایند یا ناراحتی‌ها باشد.

بحث کردن تا رسیدن به جواب. هیچ لزومی ندارد هر چالشی جواب داشته باشد. همان قورمه‌سبزی ۱ هم بعضی وقت‌ها زمان می‌خواهد که جا بیفتد. بعضی وقت‌ها باید شُل کرد :)).

۳. فرض کنید در پایان سال ۹۸ بیشتر آن فردی شده‌اید که شبیه خود ایده‌آل شما است. در این صورت چه ویژگی‌ها و رفتارهایی باید در شما تقویت شود؟ چه چیزهایی را در کوله‌ی خود می‌گذارید که کمک می‌کند این ویژگی‌ها در شما تقویت شود؟

همدلیِ فعال به جای همدلیِ منفعل؛ و برای فهم و تقویت آن هنوز در حال خواندن و جستجوام! ;).

---

پ.ن: ما تو خونه‌مون میگیم قرمه‌سبزی، تو توییتر میگن قورمه‌سبزی. چمیدونم والا!

متوسط

این نوشته امروز در ویرگولم به این آدرس منتشر شده است.

من به عدد و اطلاعاتی که از اون بشه کشید بیرون خیلی علاقه دارم و از سر همین معمولا با نصب ابزارهایی رو گوشیم یا بعضی وقتا ابزارهای پوشیدنی که خیلی مزاحم نباشن (مثل دست‌بند) سعی می‌کنم در مورد خودم عدد جمع کنم. چند ساعت خوابیدم یا چند ساعت تو مترو بودم و یا چند دقیقه رو تو تاکسی گذروندم و از این جور موارد. معمولا این کارو همیشه سه چهار ماه هر روز بدون وقفه و منظم انجام میدم و در نهایت هم طبیعتا می‌بینم این کار به هیچ دردی‌م نمی‌خوره و میرم سراغ اندازه‌گیری یچی دیگه. اینکه میگم به هیچ دردی نمی‌خوره از سر اینه که عملا وقتی می‌خوام یه کاری رو انجام بدم، انجام میدم. حاشیه‌های اینور و اونور آدم رو اذیت می‌کنن ولی در نهایت چیزی که هست اینه که باید یه کاری انجام بشه و بعد چند وقت هم طبیعتا عادت می‌کنه آدم و همه‌ی اعداد حول یک میانگین با تلورانس کم می‌چرخن و جذابیتی ندارن دیگه.

این چیزی‌ه که بهش میگن متوسط یا کارمندی یا رعیتی یا هر چیزی. یه روال رو تو زندگی می‌گیری و رفته می‌کنی تا ته. سرت تو کار و آخور خودت‌ه و فارغی از اینکه بیرون چی می‌گذره و چی نمی‌گذره. وقتی به همه‌ی این آمارهایی که از خودم گرفتم دقت می‌کنم می‌بینم من از سرتاپا یه متوسطم، یه متوسط که از چیزی نمی‌هراسه و در راه متوسط بودن خیلی متوسط‌ه. نمونه‌ش همین تصویر بالاست. زرد یعنی سو سو و نه خوب نه بد و اینطور حالی، آبی یعنی نه چندان خوب و هر چی سردتر میشه بدتر میشه و نارنجی یعنی خوب! و هر چی گرم‌تر میشه بهتر میشه.

گفتم که چند روزی هست دارم به این پیکسل‌بندی فکر می‌کنم. تو همین حال و هوا دیشب داشتم استرس تست می‌گرفتم از یه سروری که قراره بره زیر بار، نمودار اینطور چیزی بود:

بامزه نیست؟ :). خطی لودتایم بالا میره، یه شیوه‌ی متوسط :). و نتیجه‌ی نهایی:

و به نظرم میاد که شاید این نمودار آخری به واقعیت زندگی نزدیک‌تر باشه. آدم متوسط نیست، آدم یاد می‌گیره که چطور کم‌کم متوسط شه.

---

پ.ن: کابوس اینو دارم که تو پیری‌هام کارمند بایگانی ثبت‌احوال تو یه شهر شلوغ و پر از دود و عصبی میشم. کاش لااقل تبعید شم به یه روستا و معلمی آخوندی چیزی باشم، آدم متوسط هم میشه، بگا نباشه.

هویت از دست رفته

۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷: این پست برای اولین بار در ویرگول و به این آدرس منتشر شده است.

حسام‌الدین مطلبی نوشته است در مورد پسران سالخورده. عنوان گویاست، روایتی از نسل ما؛ که به پوچی عمر باختن، جنسیت نمی‌شناسد.

نسلِ ما، نسلِ غریبی نیست؛ آنچه حسام‌الدین گفته است بر هر آنکس که با ما زیسته باشد، چیز عجیبی نیست. مائیم که نه خود پیِ آرمانی ریخته‌ایم و نه خود برج آرزویی را خراب کرده‌ایم. نسلِ ما، نسلِ غم‌سازانِ مست‌گونه‌ی دل‌ازدست‌داده است. نسلِ مانده در آرزوی آرمان‌هایی که می‌رفت مدینه‌ای بسازد، فاضله، نه برای ما که برای تمام آنچه از نمودها در گیتی دیده‌ایم. نسل آرزوی آرمان‌های بر بادرفته‌ای که جوانی به پای آن هزینه کرده‌ایم.

نسلِ ما، نسل غریبی است؛ نسلی که صدایش را در همهمه‌ای از پوچ‌نماییِ یک طیف گسترده، از فلسفه تا شوآف ناشنیدنی کرد. نسلی که هم خود خود را سانسور کرد و هم دیگران برایش سانسورِ خود را تعریف و تبیین کردند. نسلی که از جان هزینه می‌کند برای آنچه که می‌خواهد، نسلی که دیگر جانی برای خواستن ندارد.

ما نسلِ بی‌وطن‌های پوچ‌انگارِ سرگردان؛
ما نسلِ بوسه‌های ترس،
نسلِ حسرتِ نعره‌های سرمستان…
ما وارثانِ غم،
ما هیچ‌پوشانِ غریبِ ساکنِ برهان.
صحبت ز ماست، به هر جا که فسانه است…
ما عاشقانِ بی‌گفتگویِ شعرِ اولِ سلمان:
عمری سپرده‌ایم به بختِ یک کودکِ یتیم،
.چون مادری که مرده در کنار گهواره‌ی خُردْطفلان.

فیشینگ به زبان ساده

۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷: این پست برای اولین بار در ویرگول به این آدرس منتشر شده است.

فیشینگ خودمونیش میشه همون تور انداختن برای مخ‌زدن. برای مثال یک روز صبح که در حال چک‌کردن ایمیل‌تون هستید، یه ایمیل رو می‌بینید از طرف بانک‌تون که لطفا ظرف سه روز آینده تو حساب‌تون لاگین کنید و پسورد رو عوض کنید، گرنه باید به شعبه‌ی خودتون مراجعه کنید، زیر متن هم لینک ورود به صفحه‌ی بانک نوشته شده. شما کلیک می‌کنید و داخل صفحه یوزر پسورد رو وارد می‌کنید و لاگین می‌کنید، حالا یا لاگین میشه، یا خطا میده یا هر چی. نکته کجا بود؟

آدرس سایت بانک شما filanbank.ir بوده و آدرسی که لینک توی ایمیل بود fiIanbank.ir. فرقشون چیه؟ ? تو دومی من l رو با i بزرگ نوشتم یعنی I. یعنی طرفی که میخواد اطلاعات شما رو بدزده رفته دامنه‌ی fiianbank.ir رو ثبت کرده، ولی داخل لینکی که برای شما فرستاد اونطور نوشته تا اگه قبل کلیک کردن خواستید از استوس‌بار مرورگر لینک رو چک کنید، شک نکنید!
شما وارد یک صفحه‌ی تقلبی شدید که کاملا شبیه صفحه‌ی اصلی‌ه، اطلاعات خودتون رو -که پر کیس هر چی میتونه باشه- وارد کردید و خلاص. این میشه کلی‌ترین و ساده‌ترین چیزی که تو فیشینگ میشه دید.

یک نمونه از ایمیل‌های تقلبی برای فریب کاربران (منبع: ویکی‌پدیا)

تو حالت پیچیده‌تر طرف میاد یکی رو تارگت میکنه، مثلا شما روزنامه‌نگارید و قراره عکس‌های شخصی شما رو بدزدن و ازش برای اهرم فشار استفاده کنن علیه‌تون. اینجا طرف اول میاد شروع میکنه در مورد شما اطلاعات جمع کردن -نکته: بهترین جا برای گرفتن اطلاعات در ظاهر بی‌ارزش ولی کاملا کاربردی، شبکه‌های اجتماعی‌ه- مثلا شما یروز توییت کردین «درخواست ثبت‌نام دادم برا فلان کتابخانه! یوهو!» و یروز دیگه گفته بودین که «(فلان گوشی اندرویدی) جدیدم بهتون سلام میکنه ?». اینجا طرف میاد یه سناریو می‌نویسه تَر و تمیز! فلان کتابخونه لیست کتابهاش تو سایتش هست، ۴۰ روز هم طول میکشه که عضویت شما تائید شه، پس میاد یه برنامه‌ی اندرویدی می‌نویسه حاوی اطلاعات کتاب‌های کتابخونه و روز ۳۳م برای شما یه ایمیل میاد که «هورا! پیش‌عضویت شما در کتابخانه‌ی فلان تائید شد! از طریق لینک زیر میتونید نرم‌افزار کتابخونه‌ی ما رو دانلود کنید و با یوزر پس زیر میتونید بهش وارد شید و کتاب‌هایی که علاقه دارید رو به لیست علاقه‌مندی‌های خودتون اضافه کنید تا بعدا راحت‌تر از کتابخانه‌ی ما استفاده کنید!». شما هم خوشحال نرم‌افزار رو دانلود می‌کنید و بدون توجه به پرمیژن‌ها نصب می‌کنید و وارد نرم‌افزار میشید و خیلی عادی شروع به استفاده می‌کنید. تبریک به اون خرابکار، الان به هر چی اطلاعات میخواد تو گوشی شما دسترسی داره :).

تا شما اجازه ندهید کسی نمی‌تواند از شما چیزی بدزدد! مواظب نرم‌افزارهایی که نصب می‌کنیم باشیم.

خب چیکار کنیم؟

• ۱. کامل مطمئن شید که روی چه لینکی دارید کلیک می‌کنید!
• ۲. حداقل تو ایران شما باید دنبال کار بدوئید و کسی نمیاد اینقدر کار رو براتون راحت کنه! مواظب باشید کجا دارید اطلاعات‌تون رو وارد می‌کنید.
• ۳. چیزی که روی اینترنت میذارید -حتی خصوصی- مال شما نیست دیگه! دقت کنید چی میذارید.
• ۴. اطلاعات حساس رو روی گوشی‌تون نگه ندارید یا حداقل توجه کنید که چی دارید از کجا نصب می‌کنید.
• ۵. اگه اونقدر مهم هستید که کسی بخواد اینقدر دنگ و فنگ بکشه برای بدست آوردن اطلاعاتتون، دست راست‌تون روی سر من! یه سی تومن وام میخوام! نمیتونید جور کنید؟ ?.

پ.ن: بهانه‌ی نوشتن متن را یکی از عزیزان در یکی از گروه‌های تلگرام در اختیار قرار داد. متن بعد از نوشتن تقریبا کپی شد و اینجا ارسال شد. اگر احساس می‌کنید کسی از نزدیکانتان در مورد فیشینگ اطلاعاتی ندارد، لطفا این متن یا هر متن مشابه‌ای را در اختیارش قرار دهید تا بخواند و یا اگر خودتان می‌توانید برایش توضیح دهید تا مورد سوءاستفاده قرار نگیرد.

آدرس‌پذیری در گو

۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷: این پست برای اولین بار در ویرگول به این نشانی منتشر شده است.

دیو چنی توییت کرده که کد زیر چی چاپ میکنه؟

package main
import "fmt"
func f(u *uint) {*u++}
func main() {
 i := 0
 ‌f(&(uint)(i))
 fmt.Println(i)
}

بالطبع احتمالا همه انتظار داریم حاصل ۱ باشه، ولی این کد اصلا کامپایل نمیشه :)). دلیل خیلی ساده‌ست: «در گو شما فقط میتونی آدرس چیزایی رو استفاده کنی که آدرس‌پذیر باشن.». به بیان دیگه در گو فقط برای متغیرها، پوینترها، اسلایس‌ها، عناصر یک ساختار -=struct- و آرایه‌ها میشه آدرس رو داشت و پر واضح و مبرهن‌ه که در کد فوق، پارامتر ورودی f هیچ‌کدوم از اونها نیست. در این مورد اینجا رو ببینید.

۱۰ چیز کوچیک که باهوش‌ترت میکنه!

۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷: این پست برای اولین بار در ویرگول به این نشانی منتشر شده است.

امیروفسکی این مقاله را در توییتر شیر کرده بود که برای من عنوان اولین موردش جذاب بود! لاجرم به سنت دست دادن با اولین نفر در ورزشگاه و تا آخر رفتن، تا ته‌ش را خواندم. این پست ترجمه‌ی سریع، من‌برداشتی و آزادی است از آن مقاله، بدون هیچ وفاداری به اصل نوشته. تلاش بر این بوده است که برای بار دوم که آنرا می‌خوانم سریع داستان را بفهم‌م که چه بوده است. امید اینکه برای دیگری هم مفید واقع شود.

۱. در مورد استفاده از اینترنت هوشمندتر باش!

مسلما تو اینترنت کارهایی جز چک کردن مدام توییتر و استوری‌های اینستاگرام یا کانال گیزمیز هست! خب سعی کن از اونا -مثل ممرایز یا فرانش- استفاده کنی. مرسی.

۲. در مورد هر چی که یاد می‌گیری یچی بنویس.

بهترین راه برای اینکه وقتی یچی رو یاد می‌گیری یادت بمونه، اینه که در موردش بنویسی. با زبانی که خودت بفهمی، دقیقا مثل یادداشت‌های کنکور!

۳. یک لیست «خلاص!» درست کن!

همیشه یه لیست درست می‌کنیم از کارهایی که باید انجام بدیم، از این به بعد یه لیست هم داشته باش از کارهایی که کردی و گفتی «خلاص! اینم تموم شد!». این لیست حالت رو خوب میکنه و بهت اعتمادبنفس میده و موجب میشه کم‌کم قوی و قوی‌تر شی.

۴. آخ آخ از بازیای فکری!

یه بازی فکری انتخاب کن و بازی کن! چیزی که مجبورت کنه به فکر کردن! سودوکو شاید خوب باشه، ولی من این پازل منطقی‌ها رو دوست دارم!

۵. رُفقای باهوش داشته باش.

تو میانگین ۵تا آدمی هستی که اکثر اوقات دور و برتن! اگه جایی هستی که هر چی تو میگی درسته، داری اشتباه میزنی داداچ! سعی کن رفقایی داشته باشی که فکر کنن، بحث کنن و تو و حرفات رو به چالش بکشن!

۶. زیاد بخون.

تا میتونی بخون! هر چی متن درست درمون دم دستت هست بخون! علمی! تخیلی! روزنامه! آگهی استخدام! زندگی‌نامه‌ی آیت‌الله بهبهانی! هر چی! بخون! زیاد بخون! کم‌ترین فایده‌ش اینه که اونقد دایره‌ی لغاتت گسترده میشه که امکان رابطه‌ی بهتری با بقیه رو بهت میده و بهتر میتونی منظورت رو منتقل کنی.

۷. به بقیه توضیح بده!

به بقیه در مورد چیزی که بلدی جوری توضیح بده که بهش علاقه‌مند شن، ساده و محکم! اگه هم چیزی رو تازه داری یاد می‌گیری، جوری یاد بگیر که بتونی بری پیش بقیه در مورد کلیاتش توضیح بدی! کلا سعی کن توضیح بدی، بگرد دنبال گوش! [و بهترین جا برای گوش پیدا کردن، سمینارها یا لاگ‌ها هستن].

۸. هیئتی یچی یاد بگیر!

حالا اینقد ترمیک و آکادمیک و مثبت و رو خط یاد نگیری چیزی نمیشه بخدا! بعضی وقتا هم بسیجی‌طور بزن به خط و یچی یاد بگیر! ول کن می‌فهمی یا نمی‌فهمی، زخم کن و سعی کن بری جلو! برا یه آخر هفته چی میتونه جذاب‌تر از یچیز جدید یاد گرفتن باشه! یه زبان برنامه‌نویسی جدید یا یه غذای جدید! حتی ترکیب دلسترهای مختلف از رو یه آموزش! یجا به دردت میخورن! یاد بگیر!

۹. یه زبان جدید یاد بگیر.

یاد گرفتن یه زبان جدید بهت کمک میکنه هم چیزای جدید یاد بگیری و هم با آدمای بیشتری رابطه برقرار کنی و هم با فرهنگ‌های متفاوتی آشنا شی! روزی سه چهار کلمه از یه زبان رو یاد بگیر! در کنارش میتونی موسیقی‌های به اون زبان رو گوش بدی و این بهت کمک میکنه در زبان بیشتر پیشرفت کنی.

۱۰. بخواب بابا جان! بخواب!

کی نفر اول گفت کم‌خوابی نشونه‌ی خوبی‌ه؟ :/ آقا جان تا میتونی بخواب، اولا مغز فن نداره که خنک شه! و دوما هر چی یاد می‌گیره رو تو بافر نگه میداره! خواب به مغز کمک میکنه تا اطلاعات رو از بافر به یه محل بلندمدت‌تر منتقل کنه! همیشه و مخصوصا وقتایی که داری یچیز جدید یاد می‌گیری، مواظب خوابت باش! چرت بین یادگیری هم فراموش نشه!

مغالطه‌ی «من می‌اندیشم، پس هستم»

۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷: این پست برای اولین بار در ویرگول به این نشانی منتشر شده است.

«من می‌اندیشم، پس هستم»: جمله‌ی معروفی که احتمالا برای حداقل یک مرتبه آنرا شنیده‌ایم. آغاز فاعل انگاشتن انسان، شروع پوزیتیویسم. این جمله در ابتدا آنقدر زیبا و بدیهی به نظر می‌رسد که اگر نه اینکه ذوق شنونده را برانگیزد که در اقل، تائید او را در پی خواهد داشت. اما آیا این جمله درست است؟ نکته‌ای که کمتر به آن فکر کرده‌ایم.

گزاره از دو بخش تشکیل شده است: من می‌اندیشم و من هستم که صورت منطقی آن «اگر من بیاندیشم، آنگاه من هستم» است. فرض «من می‌اندیشم» تنها فرضی است که قرار است بر طبق آن استنتاج صورت گیرد -که در غیراینصورت باید تمام مفروضات برای رسیدن به حکم ذکر شوند، اندیشیدن بدون هیچ وابستگی. حکم نیز «بودن» من است، یعنی چیزی که قرار است استنتاج شود این است که چون من می‌اندیشم، پس من وجود دارم و هستم. چیز بیشتری از این نمی‌خواهیم، اجازه دهید که فرض کنیم که نیستیم (و بالذاتِ فرض، نوعی از اندیشیدن را در اختیار داریم)، چون من اندیشه می‌کنم، پس طبق حکم مذکور، من هستم. من هستم و من نیستم و این تناقض است. در واقع تناقض از آنجا نشأت گرفته است که در استدلال دکارت، بصورت ضمنی در کنار اندیشیدن، بودن نیز مستتر است، اما از آنجا که مفروض اندیشیدن نداشتن هیچگونه وابستگی به بودن است، پس می‌توان فرض نبودن را نیز در نظر گرفت. فرض نبودن، در واقع اندیشیدن است در مورد نبودن و از اندیشیدن بودن نتیجه می‌شود! به نظر گزاره آنچنان که باید قدرتی در اثبات وجود ندارد.

بروزرسانی (۱۳ مرداد ۱۳۹۶). هایدگر عقیده دارد که دکارت این جمله را به عنوان قیاس صوری استفاده نمی‌کند و در نزد وی، هستم نتیجه‌ی اندیشیدن نیست و در حقیقت صورت عکس آنرا به عنوان بنیاد ماجرا استفاده می‌کند. او صورت قیاس صوری این گزاره را «id quod cogitat, est; cogito; ergo sum» می‌داند (اگر چیزی بیندیشد، هست؛ می‌اندیشم؛ پس هستم.». (نظرات این پست نیز روشنگر این مبحث است).

پ.ن: ابتدا کانت اینگونه به استدلال علیه «من می‌اندیشم، پس هستم» پرداخت. دمش گرم!

حالِ روزگار

حالِ روزگار خوب نیست. آنقدر خبر و اتفاق و شرایط تلخ دور و برمان -حداقل م- را گرفته که آدم دلش لک می‌زند برای نیم کیلو خوشی بی‌دغدغه. شاید بتوان گفت که بخش بزرگی‌اش اثر اطلاع‌رسانی سریع در شبکه‌های اجتماعی‌ست اما آنچه واضح است این است که برای هر معلول، علتی هست و اگر نبود واقعیت آن، خبرش هم نبود.

میان این الاکلنگ‌بازی روزگار، دیروز خبری را شنیدم که دلیل تلخی روزم شد، سرطان مریم میرزاخانی. کلا حالِ روزگار خوب نیست، برایش دعا کنیم.

---

پ.ن: پست مانده بود از دیروز روی صفحه. با پاراگراف اول و عکس‌ش. امروز خط اول پاراگراف دوم را نوشتم و ارسال کردم. توییتر را باز کردم که لینک آنرا منتشر کنم، توییت خواندم که خداحافظ نابغه :). کون لقت دنیا.

چرا نباید در مقابل یادگیری گارد داشت؟

۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷: این پست قبلا در ویرگول به این نشانی منتشر شده است.

چند ماهی است که به عنوان برنامه‌نویس بک‌اند در فرانش مشغول به کار شده‌ام و به این سبب انتقادات و پیشنهادات متفاوتی به منظور بهبود یا رفع نیاز/انتظار کاربران را مشاهده می‌کنم. در این بین یک انتقاد برایم جالب بود. ماجرا از آنجا شروع شد که یک دوره‌ی حساب دیفرانسیل و انتگرال به فرانش اضافه شده بود و یکی از کاربران در اعتراض نظری با این مضمون گذاشته بود که «منِ کامپیوتری رو چه به ریاضی؟». آنجا این سوال ذهنم را مشغول کرد که آیا من هم به خاطر عناوین و سمت‌ها و بدون در نظر گرفتن نیازهایم، خودم را از بعضی یادگیری‌ها محروم می‌کنم؟

علوم آنقدر تخصصی شده‌اند که عملا تخصص بر تمام آنها، ناممکن است، اما فهمی هر چند ابتدایی، ارتباط را ساده‌تر می‌کند.

تحقیقی بر روی این مسئله نداشته‌ام و جایی هم در این مورد تابحال چیزی نخوانده‌ام، اما تجربه‌ام می‌گوید که انسان تمایل به یاد نگرفتن دارد کلا! یعنی کلا دلش می‌خواهد تا هر چه که می‌تواند یاد نگیرد و این نیز نتیجه‌ای نیست جز آنچه از ذات یادگیری می‌آید. یادگیری پروسه‌ای است شامل یک طیف، از آشنایی با مفاهیم جدید تا ثبوت آنها در ذهن و بکارگیری آنها با کمترین بار پردازش ذهنی. و دقیقا ترسناک‌ترین نقطه‌اش هم همان اولش است: «آشنایی با مفاهیم جدید!». اول دبستان من را تصور کنید [یک مشت باهوش ریخته‌اند دورم! این است که تعمیم نمی‌دهم، شما همان اول دبستان من را متصور شوید]: می‌خواهم نوشتن ا را یاد بگیرم، الف، حرف اول الفبا؛ چقدر تمرین و مرارت و سرکوفت و آخرش تو حمال می‌شوی می‌شنوم تا آخر ا از ماری لغزان، تبدیل به چوب خشک راستی شود. هر چند این فرآیند ممکن است در یک روز اتفاق بیافتد، اما سختی آنرا احتمالا همه بخاطر داریم. کودکان عموما توانایی تمرکز بالاتری دارند و این توانایی، سرعت یادگیری آنها را بالاتر می‌برد. این به معنی آسان‌بودن یادگیری نیست! حال همان کودک -که من باشم- را در نظر بگیرید که وارد سال پنجم دبستان شده است. امروز او دیگر برای نوشتن حروف الفبا فکر نمی‌کند و مسائل مشکل‌تری در یادگیری به سراغ او آمده‌اند که بایستی مرارت یادگیری تا ملکه‌ی ذهن‌اش شدن را تحمل کند. این فرآیند تا یافتن یک شغل و ته‌نشین شدن در زندگی برای او ادامه خواهد داشت.

کودکان عموما توانایی تمرکز بالاتری دارند و این توانایی، سرعت یادگیری آنها را بالاتر می‌برد. این به معنی آسان‌بودن یادگیری نیست!

ته‌نشین شدن در زندگی! چه عبارت حال بهم‌زن باحالی! و این یک واقعیت است. نقطه؟ نه! «مگر برای آنها که یادگیری را یک فرآیند تمام‌عمر می‌دانند!». داستان همین‌جا شروع می‌شود و اول روضه‌ی من اینجاست. در فرآیند یادگیری، هیچ معنایی ندارد که «چون من فلانم، پس چرا باید بیسار را یاد بگیریم؟». پترن دادم تا برای همه‌مان روشن باشد. اینکه «چون من بک‌اندم، پس چرا باید جاوااسکریپت یاد بگیرم؟» و یا «من که مترجم انگلیسی‌ام، دیگه چرا باید فرانسه یاد بگیرم؟» جملات غریبه‌ای برای احتمالا هیچ‌کداممان نیستند، یا آنها را گفته‌ایم و یا شنیده‌ایم. دلیل خیلی مثبت‌اندیشانه‌ی این ماجرا می‌تواند چیزی شبیه این باشد: «چون ما می‌خواهیم در یک چیز خیلی متخصص شویم، پس نباید در راه رسیدن به آن تخصص، خودمان را در چاله چوله‌های -و عملا در سیاهچاله- یادگیری چیزهای جدید بیاندازیم! هر چقدر هم یاد بگیریم، می‌بینیم باز هم چیزی هست که بلد نیستیم و این عملا انرژی، نشاط، وقت و باقی چیزهامان را می‌گیرد.». حرف، حرفِ نسبتا درستی است.

زندگیِ روتین، زیستنِ روزانه‌ای است از انجام کارهایی که عموما نیاز به فکر زیاد ندارند.

اینکه چه یاد بگیریم به همان اندازه اهمیت دارد که گارد نداشتن در مقابل یادگیری چیز جدید. و از هر دوی آنها بااهمیت‌تر، دانستن اینکه باید چه چیز یاد گرفت کلیدی‌ترین نقطه‌ی یادگیری است. به نظر مشکلی که علت این پست شد همین است: «عموما نمی‌دانیم که باید چه چیز بدانیم.» [روح جمع کثیری از فلاسفه با این جمله‌ی من شاد شد. بخدا قسم!]. برای مثال اگر آن دوستِ کامنت‌گذار پرسیده بود چرا منِ برنامه‌نویسِ ساده -یا خالی، بدون خط، بدون اکستنشن- باید حساب دیفرانسیل و انتگرال یاد بگیرم، جوابی برایش نداشتم، ولی اگر یک برنامه‌نویسِ حوزه‌ی پردازشِ تصویرِ فعال در بخشِ ترمیمِ تصویر آن سوال را می‌پرسید، جوابی مثل «چون برای بازسازی تصویر تو نیاز به گرادیان داری و برای فهم و توانایی پیاده‌سازی آن، تو نیاز به حساب دیفرانسیل و انتگرال داری.» احتمالا می‌توانست برایش دلیل قانع‌کننده‌ای باشد.

با استفاده از تکنیک‌های ریاضی، خانم از تصویر سمت اینور حذف شده است. کاملا خودکار!

آیا آن برنامه‌نویس اول تقصیری دارد که به ریاضی علاقه ندارد؟ مسلما نه! اما اگر برنامه‌نویسی بخواهد تا از صرف برنامه‌نویس بودن، به یک برنامه‌نویسِ پردازشِ تصویر و بعد از آن به یک برنامه‌نویسِ پردازشِ تصویرِ ترمیمِ تصویر تبدیل شود، نباید از سختیِ یادگیری مفاهیم جدید گلایه کند. این همان جان کلام است. برای کسی که تمایلی به ته‌نشین شدن در زندگی ندارد، همیشه چیزهایی -حتی بی‌ربط- برای یادگیری هست!

سال کبیسه

لپ‌تاپ رو که باز کردم، گفتم قبل شروع هر کاری برم ببینم سال‌های گذشته اینطور روزی چیزی نوشتم یا نه و بعد متوجه شدم که امروز ۳۰ اسفنده. بالطبع حداقل تو این وبلاگ نباید اثری از نوشته‌ای مربوط به ۳۰ اسفند پیدا کنم، این نوشته رو نوشتم که حداقل سال‌های بعد اگه عمری بود و سال کبیسه‌ای رسید، این نوشته رو داشته باشم :)).

قضیه‌ی روضه خوندن نیست، اما چند ساعت بیشتر به تحویل سال نو نمونده. توییت‌ها، پیام‌های تلگرام و واتس‌آپ، عکس‌های اینستاگرام و سرانجام تماس‌های تلفنی، همه حاکی از خاطره‌هایی زنده‌شده در یادها هستند. یه دسته سوال تقریبا ثابت -فارغ از زمان جایگزین‌شده در سوال- هستن که «سال کبیسه‌ی بعدی کجام؟ در چه حالم؟ چه خاطره‌هایی ساختم؟ چیا بدست آوردم و چیا از دست دادم؟» و ذهنم رو مشغول کردن. امیدوارم سال کبیسه‌ی بعدی رو با کلی خاطره‌ی خوب و اتفاق شیرین و موقعیت‌های عالی یادآوری کنم.

بهار عیدی داد،

عیدتون مبارک!